Skip to main content

Reizen tijdens corona en andere ellende

dinsdag 09 januari 2024
Frans van Heel

Nu er niet meer over de wereld gereisd mag worden en we toch enigszins gedwongen thuis zitten, hebben we ongewild de mogelijkheid ons te verdiepen in het innerlijk reizen. Lezen, film kijken en dromen zijn allemaal vormen van innerlijke reizen. Ook mediteren noemen we wel eens innerlijk reizen. Sterker nog, ik heb die ‘reis’ in mijn boek De weg van meditatie naar integratie beschreven in negen fasen.

Shambhala: boeddhistisch paradijs

Omdat ik ook meer tijd had dan normaal had ik tijd om het boeiende boek Op Zoek Naar Shambhala van Edwin Bernbaum te lezen. Bernbaum beschrijft hierin een mythisch, boeddhistisch koninkrijk. De klassieke teksten beschrijven vooral de reis naar dit paradijs met de naam Shambala en niet zozeer hoe dit koninkrijk er zelf uitziet. Bernbaum beschrijft wat dit mythische koninkrijk volgens de overlevering zou kunnen inhouden.

Shambhala zou een verborgen vallei ergens in de Himalaya kunnen zijn. In deze zin is het een oord dat veel reizigers heeft geïnspireerd om steeds verder over de bergpassen, dieper in het gebergte naar die vallei te zoeken. Het wordt ook gezien als een spiritueel paradijs, ook wel ‘zuiver land’ genoemd.

Je kunt dit spirituele oord in een andere dimensie bereiken met behulp van meditatieve beoefening onder de juiste begeleiding. Iedereen die in dit ‘zuiver land’gelooft kan er ook na het sterven naartoe, om alsnog verlicht te worden. Een andere versie van Shambhala is een mentale ruimte aangeduid als ‘de natuur van de geest’.

Shambhala als bestemming van een innerlijke reis

Ik denk dat het een het ander niet hoeft uit te sluiten, oftewel dat alle interpretaties tegelijkertijd een kern van waarheid bevatten. Nu wil ik het echter hebben over de interpretatie die verwijst naar de innerlijke reis. In een korte samenvatting van de beschreven reis naar Shambala komt het erop neer dat de reiziger eerst in een prachtig gebied komt met mooie mensen, in het bijzonder vrouwen, ongekende rijkdom aan edelstenen en overvloedig eten en drinken.

Deze fase vertegenwoordigt de eerste uitdaging van onze innerlijke reis. De boodschap hiervan is ons niet over te geven aan de primaire neigingen die deze zinnebeelden symboliseren. Als we ons daaraan overgeven verliezen we ons in macht, hebzucht, sensualiteit of andere verleidingen en komt er al een einde aan onze reis nog voordat we echt zijn begonnen.

Vervolgens krijgt de reiziger te maken met allerlei obstakels in de vorm van kolkende rivieren, demonen, vraatzuchtige beesten, afgewisseld met oorden in een prachtige natuur en inspirerende heiligdommen. De reis naar het Shambala wordt door deze obstakels en rustoorden met een ultiem doel in het vooruitzicht een soort queeste.

Het doel van de innerlijke reis is onbenoembaar en onkenbaar

Het uiteindelijke doel wordt afgeschermd door het laatste obstakel in de vorm van kringen van besneeuwde bergen, waar zelfs geen adelaar overheen kan vliegen. Omdat de reiziger door de eerder genomen hindernissen en uitdagingen al een hoge staat van zuiverheid heeft bereikt, wordt hij door boddhisattva’s moeiteloos over dit laatste obstakel heen getild en bereikt hij zijn doel.

Hier houdt het verhaal eigenlijk op, zodat de lezer nog niet weet hoe dat Shambala er dan uitziet. Dit open einde is geen toeval. Want met het Shambhala is het net als met de Tao; het Shambhala dat benoemd kan worden is niet het Shambhala.

Lees ook het artikel over het Shambhala van Tolkien.