Skip to main content

De geheime kracht van het gouden elixir in het taoïsme

maandag 08 januari 2024
Frans van Heel

Het gouden elixir is een term uit het taoïsme om een kinetische kracht te benoemen die in de westerse wereld onbekend is en misschien wel nooit bekend is geweest. In het chinees zijn er verschillende termen voor; jindan (gouden elixir), neidan (innerlijk elixir), liandan (lotus elixir) en nog veel meer.

Het werken met jindan zou zijn oorsprong hebben in de innerlijke alchemie van taoïstische meditatietechnieken. Bij deze innerlijke alchemie wordt onder ander gebruik gemaakt van visualisaties gebaseerd op metaforen van de externe alchemie of metallurgie. De metaforen duiden op ervaringen die de kinetische kracht teweeg brengt bij de beoefenaar, zoals het bewegen van kwik, of de transformatie van kwik in goud.

De kracht die onkwetsbaar maakt

Scott Parks Philips beschrijft in zijn boek over het gouden elixir dat de term Jindan voorkomt in tradiotionele theatervoorstellingen als aanduiding voor martiale kracht, omdat het geassocieerd wordt met onkwetsbaarheid. Het activeren van het gouden elixer is karakteristiek voor de vechtmethodes van de innerlijke school (neipai of neidanpai), bijvoorbeeld pakua chang (bagua zhang), hsing-I (xingyi) en tai-chi chuan (taiji quan). Er zijn ook chikung methodes die deze kracht kunnen activeren bij de beoefenaar.

Alvorens te oefenen met het gouden elixir is het volgens de overlevering van belang om eerst zuowang te beoefenen, oftewel ‘zitten en vergeten’. Met ‘zitten’ wordt veeleer gedoeld op het ‘zitten van de geest’ in plaats van het fysieke zitten. In tegenstelling tot het bewegen van de geest wanneer deze in interactie is met zijn gedachtenstroom, emoties en impulsen van buitenaf. Met ‘vergeten’ bedoelt men dat men een opkomende gedachte loslaat of voorbij laat gaan op het moment dat men deze gewaar wordt.

Het spontaan opborrelen van het gouden elixir

Zuowang is geen vaardigheid maar een mentale houding, waaruit de activiteit van het gouden elixir spontaan opborrelt. De vrucht van deze houding is een non-conceptuele ervaring van stilte. Uit deze stilte kan de ervaring van ruimtelijke leegte (xu) ontstaan, waarbij zowel mentaal als fysiek alle grenzen wegvallen. De lichaamservaring die daarbij ontstaat is als een wolk zonder gedefinieerde grenzen. Deze wolk kan zich transformeren in allerlei manifestaties, verschillend van gouden licht tot goddelijke entiteiten.

Uiteindelijk transformeert deze ervaring spontaan weer naar leegte en stilte. Zuowang komt in deze zin overeen met het tai-chi principe jing-dong-jing, dat veronderstelt dat vanuit stilte vanzelf beweging ontstaat en vervolgens net zo natuurlijk weer terugkeert naar stilte, maar dan in een geïntensiveerde staat.

Hoewel er veel over deze methode wordt getheoretiseerd, is mijn leraar dr Shen Hongxun de enige die ik heb ontmoet die deze innerlijke, kinetische kracht daadwerkelijk kon doen ontwaken bij zijn leerlingen. Hij gebruikte deze kracht ook om mensen te genezen van bepaalde klachten. Vooral bij klachten gerelateerd aan het bewegingsapparaat en klachten die een psychische en of spirituele oorsprong hadden behaalde hij opmerkelijke resultaten.