Kung fu: de culturele schat van China

Kung fu (of gongfu) is een term die door de acteur en vechtkunstmeester Bruce Lee is geïntroduceerd in relatie tot vechtkunst. Kung fu is eigenlijk geen martiale term. Het verwijst naar de vaardigheid die je verwerft door langdurige inspanning c.q. beoefening. De term is in de jaren zeventig bekend geworden door de gelijknamige tv-serie.In deze serie werd een relatie gelegd tussen de vechtkunst van de Shaolin monniken en de bijzondere martiale vaardigheden en spirituele kwaliteiten die je door langdurige en intensieve beoefening kon verwerven.

Dr. Shen Hongxun benadrukte in zijn lessen vaker dat hij er trots op was enkele traditionele culturele schatten te hebben opgegraven om ze te redden van de ondergang. Hij legde in zijn lessen ook de nadruk op langdurige beoefening om vaardigheid te verwerven, maar gebruikte daarbij nooit de term kung fu. Hij legde echter wel een relatie tussen vechtkunst en spiritualiteit door de disciplines tai-chi chuan, chikung en meditatie door elkaar te verweven.

Terwijl hij de authentieke kennis die hij van enkele oude meesters overgedragen had gekregen in het westen doceerde zag hij dat de Chinese overheid de “spirituele” vechtkunsten en gezondheidsoefeningen opnieuw aan het uitvinden was om te voldoen aan een behoefte van de grote aantallen belangstellenden uit het westen en die van een deel van de eigen bevolking.

De uitvinding van de geschiedenis van Shaolin kung fu

De traditionele vechkunsten en disciplines voor gezondheid en spirituele ontwikkeling werden tijdens de Culturele Revolutie van ruwweg 1966 tot 1976 beschouwd als contrarevolutionair en subversief. Als je door fanatieke aanhangers van deze revolutie werd betrapt op het beoefenen van een van deze disciplines liep je het risico in een heropvoedingskamp terecht te komen. Deze culturele revolutie was het sluitstuk van tientallen jaren onderdrukking van deze traditionele methodes. Veel authentieke kennis is hierdoor gedurende de vorige eeuw verloren gegaan.

Pas toen de vechtkunst door de Hongkong filmstudio’s en later door Hollywood werd omarmd en er veel belangstelling ontstond voor het zogenaamde kung fu bedacht de Chinese overheid zich. Onder druk van die belangstelling en de commerciële potentie werden vanaf de jaren 80 door de overheid grote scholen opgericht waar honderden tot duizenden studenten tegelijk werden opgeleid tot Shaolin monnik of Wushu kampioen. De geschiedenis van de martiale kunsten werd opnieuw uitgevonden. Legenden werden tot waarheid verheven, omdat dat beter verkocht.

Collectieve versus individuele expressie in de vechtkunst

Kenmerkend voor de hedendaagse martiale disciplines in de moderne scholen is dat de nadruk ligt op het samen zo gelijk en identiek mogelijk uitvoeren van bewegingsvormen. Volgens de huidige Chinese doctrine is het individuele en persoonlijke namelijk ondergeschikt aan het gemeenschappelijke en uniforme.

Dat neemt overigens niet weg dat de beoefenaars tot grote atletische prestaties kunnen komen.Deze collectiviteitsdoctrine van de overheid en de oefenmethodes die daar uit voortkomen zijn eigenlijk tegenstrijdig met de spontane-bewegingsmethode die ik van dr. Shen heb geleerd. Hierbij staat persoonlijke ontwikkeling en individuele uitdrukking juist centraal.

Dr. Shen hoopte dat zijn erfenis ooit teruggebracht kon worden naar China. Het is onwaarschijnlijk dat dit op korte termijn kan gebeuren, omdat de Chinese politiek en samenleving geen plaats hebben voor een discipline waar het persoonlijke centraal staat.

Ik nodig daarom iedereen uit om de beoefening van deze authentieke discipline met ons te vieren in de workshops en wekelijkse trainingen. Leer om je persoonlijke bewegingsexpressie te vinden om je lichaam en geest te ontwikkelen.