Meditatie en depressie
Ondanks dat het historisch gezien steeds beter gaat met 'de mensheid', is voor veel mensen het leven nog steeds een worsteling. Sommige dokters en hun patiënten hebben de neiging aan deze worsteling het label depressie te hangen, want dan is er de mogelijkheid om een ‘quick fix’ toe te passen door een medicijn voor te schrijven.
Ik herken wel iets in bovenstaand citaat dat van Keanu Reeves zou zijn, namelijk dat veel mensen niet met een depressie, maar met de werkelijkheid worstelen.
Het verschil tussen depressie en neerslachtigheid
Trudy Dehue spreekt in deze context van een depressie-epidemie. Depressie kan een levensbedreigende ziekte zijn. Dat is dan ook iets anders dan de neerslachtigheid waar veel mensen last van hebben doordat ze de werkelijkheid als uitzichtloos of deprimerend ervaren.
Er is genoeg nieuws over de werkelijkheid om neerslachtig van te worden, bijvoorbeeld de oorlog in Oekraïne en een naderende atoomoorlog. Mensen die via social media van het ene naar het andere rampbericht scrollen, zoals berichten over de recente Covid pandemie, natuurrampen, sociale wantoestandden, zijn als het ware verslaafd aan 'doom scrolling'. Iedereen begrijpt dat dit geen vrolijk stemmende bezigheid is, maar toch is het soms moeilijk er niet aan toe te geven.
Er zijn ook heel andere factoren waar mensen mee kunnen worstelen, zoals de constante druk die ze voelen om te presteren en de druk van sociale media om vooral het mooiste en beste van zichzelf te laten zien. Daarnaast is er nog de wijze waarop wij de werkelijkheid waarnemen via die sociale media, waardoor we gemakkelijk verstrikt kunnen raken in complottheorieën.
Eigenlijk is de werkelijkheid, in het bijzonder de globale werkelijkheid die wij via de media kennen, zo complex dat wij die niet kunnen bevatten. Ons alledaags bewustzijn is dan ook geprogrammeerd om een vereenvoudigde weergave van de werkelijkheid te maken. Vanuit die vernauwde perceptie zoeken we naar simpele antwoorden op onze onbestemde gevoelens van neerslachtigheid, ontevredenheid of angst.
Complottheorieën en depressie
Complottheorieën haken in op die neiging van ons bewustzijn om een oplossing te vinden in eenvoudige verklaringen. Hoe ingenieus sommige complottheorieën ook zijn, het blijven vereenvoudigde weergaves van een complexe werkelijkheid. Iedereen heeft recht op zijn eigen (complot)theorie, maar wat is de meerwaarde ervan als je er alleen maar ongelukkig of depressief van wordt?
Elke theorie vernauwt onze perceptie van de werkelijkheid. Een theorie kan helpend zijn, maar in het bijzonder bij een complottheorie kan de vernauwing van je perceptie ook benauwend werken. Ik ken mensen die verstrikt zijn geraakt in een complottheorie en daardoor voortdurend in angst leven en steeds neerslachtiger worden. Wat zou er gebeuren wanneer we accepteren dat de wereld te complex is om te verklaren vanuit zo'n benauwende complottheorie?
Mediteren om je geest te bevrijden
Perceptie bepaalt niet alleen wat ik zie, maar ook mijn welbevinden. Als ik televisie kijk vanuit de perceptie dat het een instrument van het kwaad is, dan versmalt mijn perceptie al te gemakkelijk tot het waarnemen van wellust, geweld, maatschappelijke conflicten en andere wantoestanden. Als ik televisie kijk vanuit het perspectief dat het een educatief medium is, dan zie ik bijvoorbeeld wat de ontwikkelingen in de kunst en wetenschap hebben gebracht.
De juiste wijze van mediteren helpt je te leren zien hoe complex de werkelijkheid is én hoe sterk de neiging van je bewustzijn kan zijn om daar met primaire, soms defensieve impulsen op te reageren. Mediteren is bedoeld om je perceptie te verruimen, zodat je kunt ervaren dat je geest meer is dan het alledaagse bewustzijn met primaire reacties op je waarnemingen.
Vanuit een verruimde perceptie van de werkelijkheid kun je je bevrijden van de invloed van informatie die je bewustzijn vernauwt. De ruimte die je in je geest kunt ervaren door regelmatig te mediteren is je innerlijke bron van waaruit acceptatie, inzicht, begrip, mededogen en inspiratie kan opbloeien.